Norma Jeane Mortenson (1 tháng 6 năm 1926 – 5 tháng 8 năm 1962) thường được biết đến với nghệ danh Marilyn Monroe, là một nữ diễn viên và người mẫu người Mỹ. Nổi tiếng với những vai diễn cô gái tóc vàng gợi cảm và hài hước, Monroe trở thành một trong những biểu tượng sex nổi tiếng nhất thập niên 1950. Mặc dù sự nghiệp diễn xuất đỉnh cao chỉ kéo dài trong một thập kỉ, những bộ phim của bà đã thu về tổng cộng 200 triệu đô la Mỹ tính đến thời điểm cái chết đột ngột của bà năm 1962 (tương đương với 2 tỷ đô la Mỹ năm 2018).[1] Sau khi qua đời, Monroe vẫn thường được nhắc đến như là một biểu tượng văn hóa đại chúng của nền điện ảnh Mỹ nói riêng và thế giới nói chung.[2]Sinh ra và lớn lên tại Los Angeles, Monroe trải qua những năm tháng ấu thơ trong những cô nhi viện và trại mồ côi và kết hôn sớm vào năm 16 tuổi. Trong khi đang làm việc tại một nhà máy phục vụ chiến tranh vào năm 1944, bà được giới thiệu với một nhiếp ảnh gia từ First Motion Picture Unit và bắt đầu sự nghiệp người mẫu tương đối thành công. Những tác phẩm này giúp Monroe được ký kết hai hợp đồng làm phim ngắn hạn với 20th Century Fox (1946–1947) và Columbia Pictures (1948). Sau một vài vai diễn nhỏ, bà ký hợp đồng mới với Fox vào năm 1951. Trong hai năm tiếp theo, Monroe trở thành một nữ diễn viên nổi tiếng với những vai diễn trong nhiều bộ phim hài, bao gồm As Young as You Feel và Monkey Business, cũng như những tác phẩm chính kịch như Clash by Night và Don't Bother to Knock. Trong khoảng thời gian này, nữ diễn viên phải đối mặt với một vụ bê bối khi có thông tin tiết lộ rằng bà đã chụp ảnh khỏa thân trước khi trở thành ngôi sao. Phản ứng trước vụ bê bối này, tên tuổi của Monroe cùng những bộ phim bà thủ vai thu hút sự chú ý của công chúng nhiều hơn, thay vì khiến cho sự nghiệp đi xuống.Từ năm 1953, Monroe trở thành một trong những ngôi sao Hollywood đắt giá nhất với những vai diễn chính trong ba phim: bộ phim tội phạm Niagara, trong đó chú trọng vào hình tượng gợi cảm của cô, và trong hai bộ phim hài Gentlemen Prefer Blondes và How to Marry a Millionaire, đã góp phần thiết lập hình tượng ngôi sao của cô như là một "quả bom sex tóc vàng" (blond bombshell). Cùng năm đó, hình ảnh của bà đã được sử dụng làm trang bìa cho số đầu tiên của tạp chí đàn ông Playboy. Mặc dù luôn đóng vai trò chủ động trong việc sáng tạo và quản lý hình ảnh công chúng của bản thân xuyên suốt sự nghiệp, bà bày tỏ sự thất vọng khi bị các nhà làm phim giới hạn khả năng sáng tạo và trả lương thấp. Sự nghiệp của nữ diễn viên tạm gián đoạn vào năm 1954 vì từ chối một số dự án phim, trước khi trở lại với vai chính trong một trong những bộ phim ăn khách nhất sự nghiệp của bà, The Seven Year Itch (1955).Trong khi hãng phim khá dè dặt trong việc thay đổi điều khoản hợp đồng, Monroe thành lập một tập đoàn sản xuất phim vào cuối năm 1954, đặt tên là Marilyn Monroe Productions (MMP). Monroe giành năm 1955 để xây dựng công ty của mình và bắt đầu nghiên cứu kỹ thuật diễn xuất tại Actors Studio. Đến cuối năm 1955, Fox quyết định thay đổi hợp đồng cho Monroe với mức thù lao cao hơn cũng như cho phép nữ diễn viên sáng tạo nhiều hơn. Sau vai diễn được đánh giá cao trong Bus Stop (1956) và diễn xuất trong bộ phim độc lập đầu tiên của MMP The Prince and the Showgirl (1957), Monroe chiến thắng giải Quả cầu vàng cho Nữ diễn viên xuất sắc nhất vào năm 1960 với Some Like It Hot (1959), một thành công về mặt chuyên môn lẫn thương mại. Bộ phim cuối cùng của cô được hoàn thành là The Misfits (1961).Bên cạnh sự nghiệp diễn xuất, đời tư đầy thăng trầm của Monroe cũng là một chủ đề nhận được nhiều sự chú ý. Bà phải đấu tranh với việc lạm dụng chất gây nghiện, chứng trầm cảm và lo lắng. Hai cuộc hôn nhân ngắn ngủi của nữ diễn viên với cựu ngôi sao bóng chày Joe DiMaggio và nhà soạn kịch Arthur Miller đều thu hút sự chú ý từ công chúng và đi đến ly dị. Ngày 5 tháng 8 năm 1962, Monroe qua đời ở tuổi 36 vì dùng thuốc an thần quá liều tại nhà riêng ở Los Angeles. Mặc dù nguyên nhân qua đời được xác định là do tự tử có chủ đích, nhiều thuyết âm mưu đã được đặt ra trong nhiều thập niên sau sự ra đi của bà.